Aan het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Leeuwarden

Betreft : Ongevraagd advies herziene Regioplan Beschermd Wonen 2022

Datum : 3 juli 2023

Geacht College,

Naar aanleiding van het herziene Regioplan Beschermd Wonen 2022 brengt de Adviesraad Sociaal Domein Leeuwarden een ongevraagd advies uit.

De uitvoering van het dossier Beschermd Wonen is een complexe materie voor de gemeente.
Wij zien hierin een landelijke trend waarin steeds meer hulpbehoevende doelgroepen worden aangemoedigd zich zo lang mogelijk zelfstandig en met hulp van hun omgeving te redden.
Natuurlijk juicht de ASD zelfredzaamheid toe en willen wij dat zoveel mogelijk inwoners deel kunnen blijven uitmaken van de samenleving ongeacht tegenslagen, beperkingen of tekortkomingen.
Echter er blijft altijd een groep over die tussen wal en schip dreigt te vallen.

We onderschrijven de uitgangspunten in het Regioplan onder 3.2.:

1) We volgen de ondersteuningsbehoefte van de client.
2) Lokale ondersteuning, tenzij
3) Voldoende beschikbaarheid van hoogwaardige specialistische voorzieningen.

De ASD heeft wel zorgen bij deze uitgangspunten.

Ad 1) Wanneer het gaat om complexe problematiek zoals verslaving, psychische en sociale problemen, vaak gecombineerd met lage zelfredzaamheid, dan is het lastig zo niet onmogelijk voor een client de eigen ondersteuningsbehoefte te zien en gemotiveerd te blijven.

Het plan geeft aan te willen voorkomen dat iemand in de opvang komt of verblijf in een beschermde woonvorm nodig heeft of dat zwaardere vormen van zorg moeten worden ingezet. Ook beoogd men terugval te voorkomen. Dit is vaak niet realistisch. Het toepassen van de WMO voor Beschermd Wonen is nu eenmaal niet altijd haalbaar. De WLZ blijft in bepaalde situaties gewoon de beste oplossing voor alle partijen. In veel gevallen waarin verslaving en psychisch/psychiatrisch ziektebeeld bestaat, is er geen sprake meer van ontwikkeling naar verder herstel en moet men de mensen gewoon met rust laten en in BW laten zitten. Dan zijn ze vaak het gelukkigst.

Ook is het lastig en soms onmogelijk voor de betrokkene om een beroep te doen op het sociale netwerk (buren, familie) of vrijwilligers. Enerzijds omdat de omgeving vaak onvoldoende bekend is met het omgaan met specifieke problematiek en anderzijds omdat de bestaande relaties vaak ernstig zijn verstoord of (emotioneel) overbelast.

Ad3 ) Wij zijn van mening dat het aanmoedigen van zelfstandigheid en zelfredzaamheid helaas niet voor iedereen haalbaar is en de gevolgen van onvoldoende professionele begeleiding op de lange termijn kunnen lijden tot overlast, eenzaamheid, crisissituaties en zelfs suïcide. Wachtlijsten en een

Aan het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Leeuwarden

Betreft : Tussentijds ongevraagd advies “Preventie- en handhavingsplan drugs, alcohol en tabak 2023- 2027”

Datum : 3 mei 2023

Geacht College,

Naar aanleiding van contacten tussen de Adviesraad en Lucas Kuipers en Lonneke Lammers over het nieuwe preventie- en handhavingsplan drugs, alcohol en tabak 2023 – 2027, vinden wij het noodzakelijk tussentijds contact met u op te nemen. We zijn blij dat er aandacht is voor het terugdringen van (problematisch) drugs-, alcohol- en tabaksgebruik. Echter, we zijn van mening dat in het huidige plan twee belangrijke lacunes zitten, die onzes inziens aangepakt moeten worden voordat het plan behandeld kan worden in de gemeenteraad.

Ten eerste, de doelen gesteld in dit plan zijn in veel gevallen niet concreet en niet meetbaar. Hierdoor is het niet objectief vast te stellen of het beleid succesvol is. Een voorbeeld hiervan is onder andere het doel “Minder middelgebruiken jongeren 18-27 jaar”. Wat is de definitie van minder? Is het plan geslaagd als er 2% minder middelen worden gebruikt of is het pas geslaagd bij een daling van 25% of 50%? Hetzelfde geldt voor het doel “Reductie alcohol en roken onder volwassenen 27 tot 50 jaar”. Wanneer is het voldoende gereduceerd om de gepleegde inspanningen een succes te noemen?

Daarnaast zijn sommige doelen zo ambitieus geformuleerd dat je vooraf al weet dat deze niet gehaald gaan worden, ondanks de gepleegde inzet. Het is bijvoorbeeld niet realistisch dat problematisch alcohol- en drugsgebruik teruggebracht wordt naar nul of dat roken verder terugdrongen wordt tot 0 en er geen nieuwe rokers bij komen. Dit is ook niet wat zowel het Nationaal Preventieakkoord (NPA) als de Friese Preventie Aanpak (FPA) nastreven. In het NPA is een van de ambities bijvoorbeeld “geen kinderen of zwangere vrouwen roken en max 5% van de volwassenen in 2040” en “het overmatig alcoholgebruik van Nederlanders is verminderd tot 5%, maximaal 25% van de jongeren onder 18 jaar heeft ooit alcohol gedronken en alcoholgebruik onder zwangere vrouwen is teruggebracht naar 4%.”

Ten tweede zien wij een aantal belangrijke partners die inzicht hebben in middelengebruik, zowel alcohol als drugs, niet terugkomen in dit plan. Straathoekwerk Leeuwarden (www.straathoekwerkleeuwarden.nl) heeft veel contacten met (hard-) drugs- en alcoholverslaafden maar is bij de pogingen van de gemeente het landschap van het drugs- en alcoholgebruik in de publieke ruimte te verkennen niet geconsulteerd. Ook de voormalige Dagopvang van Wender (nu: Dag Activiteiten Centrum – DAC https://www.wender.nl/locaties/dac/) had tot voor kort de oudere harddrugsgebruikers goed in beeld. Het is jammer te moeten constateren dat, mede onder druk van de gemeente de gebruiksruimtes bij de voormalige Dagopvang aan de Zuidergrachtswal zijn gesloten, waardoor de contacten met de zorg mijdende heroïne- en/of cocaïnegebruikers langzamerhand dreigen te vervagen terwijl in het plan van de gemeente gesteld wordt dat de oudere drugsgebruikers niet (goed) in beeld zijn. Maar, ook nu nog hebben de mensen van Wender – DAC goede contacten in de drugswereld o.a. door de spuit omruil service die er nog steeds plaats vindt.